Luchtreinigers en luchtzuivering

In de fascinerende wereld van luchtzuivering (of luchtreiniging) wordt een diversiteit aan termen gebruikt. Zeker wanneer luchtzuivering wordt aangeboden in een meer professionele set-up, zoals bijvoorbeeld de medische – waar het uiteindelijk om mensenlevens gaat – is het belangrijk een onderscheid te kunnen maken tussen een aantal van deze gebruikte termen. Dit is absoluut noodzakelijk om uiteindelijk de juiste keuze luchtreiniger te maken.

Dit artikel wil een licht werpen op die diversiteit aan termen en hoe ermee om gegaan kan worden. Daarbij worden enkele praktische medische set-ups besproken. In deze nota wordt vooral gefocust op stand-alone luchtzuiveringssystemen met capaciteiten van 10 tot 1 000 m³/h.

1. Aspecten van een luchtzuiveringssysteem
Een belangrijk onderscheid dient gemaakt te worden tussen de professionele en de residentiële luchtzuiveringssystemen. Het onderscheid tussen beide categorieën wordt onder andere scherp gesteld in het document Air Cleaners, The Seven Sins of Air Purifier Manufacturers (ref. 1).
Intern werd bij het innovatieve bedrijf Genano Benelux (www.genano.be, www.genanobenelux.com) een studie gedaan over de verschillende aspecten van een luchtreiniger. Dit zijn:

• Investering
• Service-profiel (wat nog opgesplitst kan worden in servicekosten en servicewerk)
• Efficiëntie
• Spectrum
• Energieverbruik
• Capaciteit

Natuurlijk is ook capaciteit een aspect dat in ogenschouw moet worden genomen, wanneer de capaciteiten van verschillende systemen ver uit elkaar liggen.

Het opzet van deze studie was om elk systeem een score te geven op honderd. De hoogste score betekent het beste voor de gebruiker. Dit betekent met andere woorden dat goedkope toestellen een hoge score op honderd krijgen qua investering. Een grafische voorstelling van deze matrix kan bekeken worden in onderstaande grafiek. Het ideale luchtzuiveringssysteem zou dus op alle aspecten een 100 op 100 krijgen en het volledige verticale vlak in de onderstaande grafiek (figuur 1) bedekken.



Natuurlijk dient er bij de keuze van een systeem steeds gekeken te worden wat het probleem precies inhoudt. Dit kan gaan van pollen en grof stof, tot ultrafijne deeltjes in de lucht. In een medische set-up zijn het vaak de micro-organismen die de grootste aandacht krijgen. Aangezien ook micro-organismen zich voordoen in een breed spectrum van verschillende groottes, dient het luchtzuiveringssysteem bij voorkeur een wijde range van verschillende groottes van partikels (deeltjes) uit de lucht te kunnen halen. Daarbij komt dat micro-organismen bij voorkeur zicht “vasthaken” aan partikels als een soort vehikel om hun tocht door de lucht te maken. Maar ook allergenen en andere luchtverontreiniging is belangrijk. Figuur 2 verduidelijkt:
Uit bovenstaand parameters kan besloten worden dat niet enkel de efficiëntie relevant is voor de prestaties van een luchtzuiveringssysteem in een in vivo situatie, maar ook andere aspecten.
Capaciteit is bijvoorbeeld zo een aspect dat enorm meedraagt aan de effectiviteit van een luchtzuiveringssysteem. Een voorbeeld wordt gegeven in onderstaande kader.

Een voorgestelde formule:
In vele gevallen is het noodzakelijk of wenselijk om in een medische set-up een extra luchtzuivering te voorzien. De meest voorkomende gevallen kunnen onderverdeeld worden in volgende categorieën:

1. Voor de patiënt:
•  Patiëntenkamers
• Operatiezalen
• Kans op cross-contamination
2. Voor het personeel
• o.a. bij geriatrie en pneumologie
• Kans op cross-contamination
3. Technische toepassingen:
• Verbouwingen
• Laboratoria

a. Isolatiekamers (negatieve druk)
In isolatiekamers dient een negatieve druk te worden onderhouden. Dit kan door de vervuilde lucht naar buiten af te voeren door een luchtreiniger (waardoor de kiemen worden verwijderd en liefst afgedood worden in het systeem) alvorens de lucht wordt losgelaten in de buitenlucht of in een aanpalende ruimte.

Typisch wordt deze applicatie gebruikt om cross-contamination te voorkomen bij sommige aandoeningen (bijvoorbeeld bij TBC).

b. Cleanrooms (positieve druk)
In cleanrooms (of omgekeerde isolatie), wordt door middel van overdruk mogelijke insijpeling van luchtcontaminatie vermeden. De overdruk wordt bekomen door lucht van aanpalende ruimtes of van buiten eerst op te zuiveren in een luchtreiniger, en vervolgens in de kamer te injecteren. In de kamer zelf kan dan door middel van een interne luchtreinger de lucht nog verder opgezuiverd worden.



Typisch wordt deze applicatie gebruikt om zeer verzwakte patiënten een extra bescherming te bieden of in laboratoria waar, omwille van de specifieke processen de lucht zeer zuiver moet zijn en blijven, bijvoorbeeld IVF-laboratoria.

Auteur: Ir. Seppe Thys